خرمنکوب چیست؟

برخلاف شیوه های درو که تعدادشان محدود بوده، روش های کوبیدن غلات از ابزارهای جدید برای خرمنکوبی ابداع و ساخته شده است در بعضی نقاط جهان برای جداسازی دانه از ساقه و کاه، روشهای قدیمی و ابتدایی بکار گرفته می شود. روشهای چون زدن دسته ای از غلات بر روی چوبی که به صورت افقی قرار گرفته است در نتیجه این ضربه سنبله غله خرد شده و دانه از آن جدا می گردد و بر روی زمین می ریزد که کاری بسیار سخت و طاقت فرسات و نیاز به نیروی کارگر فراوان دارد. این روش هنوز هم در برخی از کشورهای فقیر آفریقایی و آسیایی به کار برده می شود.استفاده از گردونه های چوبین که توسط دام کشیده می شد از دیرباز برای خرمنکوبی متداول بوده است. شکل ابتدایی چنین دستگاهی بر روی یک لوح گلین که در جنوب بین النهرین بدست آمده و بعقیده مورخین نوعی خرمنکوب بوده است. در مصر باستان نیز استفاده تاز این گونه گردونه با چرخ پره دار چوبی و یا سنگی متداول بوده است. این وسیله به کمک حیوان کار که معمولاً گاو کار می باشند کشیده می شوند.

خرمنکوب های ساده تراکتوری آنهایی هستند که غله را کوبیده و دانه را از سنبله آزاد می سازند و در بعضی انواع جداسازی دانه را از کاه را هم انجام می دهند. بیشتر خرمنکوبهایی که در ایران به وسیلة سازندگان ماشینهای کشاورزی ساخته می شوند از نوع ساده هستند. در این نوع خرمنکوبها محور کوبنده که به چندین تیغه مجهز است بدور خود دوران می نماید تیغه ها در جهت اشعه دایره محور قرار دارند و عمدتاً ثابت هستند. محور در دو انتهای طولی خود در دو بلبرینگ روی بدنه متصل می شود.

در داخل محفظه نیز چندین تیغه ثابت وجود دارند که به بدنه دستگاه متصل می باشند. وجود این تیغه ها موجب خرد شدن بیشتر کاه غلات می شوند. دهانه ورودی خرمنکوب در بالا قرار گرفته و بدنه دستگاه از صفحات آهنی ساخته شده است.غله درو شده به کمک چنگالهای (چهار شاخ) به دهانه ورودی ریخته می شود. بر اثر دوران سریع کوبنده و ضرباتی که تیغه ها بر غلات وارد می سازند ساقه غله را در هم شکسته و سنبله یا خوشه را خرد نموده و دانه آزاد می گردد. مخلوط کاه و دانه به قسمت پایین خرمنکوب می ریزد.

در بعضی از خرمنکوبها پس از محور انتقال نیرو و در جلو محور کوبنده یک چرخ طیار قرار دارد که موجب یکنواخت شدن حرکت چرخشی کوبنده می گردد.این گونه خرمنکوب ها دارای دو چرخ لاستیکی هستند. در این حالت، خرمنکوب به مالبند تراکنور متصل می شود و همراه با آن از مکانی به مکان دیگر انتقال می یابد. بعضی دیگر قابل نصب روی سه بازوی هیدرولیک تراکتور می باشند. این نوع خرمنکوبها دارای دو پایه فلزی هستند که هنگام کار بر روی زمین قرار می گیرد تا از لرزش دستگاه کاسته گردد.خرمنکوب های ساده فاقد نوار خوراک دهنده هستند و محصول غله به کمک چنگالهای مخصوصی از خرمن آن برداشته و از طریق دهانه دستگاه به داخل آن ریخته می شود.

1- از ورود بیش از حد خوراک به داخل کوبنده احتراز شود.
2- دقت شود تا همراه دسته های غله، چوب، سنگ یا قطعات نخ دور دسته ها وارد محفظه کوبنده نگردد.
3- انتخاب دور معین برای محور انتقال نیرو تراکتور از ضروریات است یک کشاورز آگاه می تواند بعد از خرید دستگاه خرمنکوب با چند بار آزمایش حدود تقریبی دور مناسب در محور انتقال نیرو را بدست آورد.
4-گریسخورهای محورهای کوبنده و بادبزن هر روز پس از انجام کار باید گریسکاری شوند و کاملاً دقت شود که گریس کهنه از محل قاب بلبرینگ خارج گردد.
5-وضعیت تیغه ها را روزانه پس از انجام کار بازرسی نمایید. چنانچه در تیغه ها شکستگی یا خمیدگی مشاهد شد در صدد تعمیر و رفع نقص آن برآیید.
6-چنانچه خرمنکوب دارای بادبزن است تسمه محرک بادبزن را از نظر زدگی بازرسی کنید، قبل از شروع بکار کشیدگی تسمه را نیز امتحان نمایید. بهتر است همیشه یک تسمه یدکی در اختیار داشته باشید، این کار مانع از توقف بیجا کار به مدت زیاد و تعویق در عمل خرمنکوبی می گردد.

این نوع خرمنکوب ها دارای قسمت بوجاری بوده و علاوه بر جداسازی دانه از کاه دانه را به قسمت کیسه کنی می فرستند.از امتیازات این نوع خرمنکوبها قابلیت تنظیم سرعت کوبنده و همچنین فاصله بین دو کوبنده است. همچنین شدت باد حاصله از بادبزن و جهت دمیدن آن قابل تنظیم بوده لذا می توان آن را برای محصولات مختلف کشاورزی با کیفیت های گوناگون بکار برد.این خرمنکوب ها در دو نوع چرخ دار و فاقد چرخ می باشند و در ایران نیز متداول می باشند می توان مدل تی 25 کارخانه اشتاد ایران را نام برد. این خرمنکوب فاقد چرخ بوده و باید بر روی پایه ای نصب و در محلی استقرار یابد. حرکت قسمتهای کوبنده، بوجاری و بالا برنده از موتور تیلر یا موتورهای دیزل و بنزینی و یا تراکتور تأمین می گردد که به کمک تسمه هایی با مقطع V به خرمنکوب منتقل می شود.

این نوع خرمنکوبها عموماً از خرمنکوبهای قبلی مجهزتر و کاملتر هستند و عمل کوبیدن و تمیز نمودن دانه را به طور کامل انجام می دهند. قسمتها مختلف این نوع خرمنکوبها یا از طریق تسمه و به کمک موتور تراکتور و یا به وسیله موتور الکتریکی بحرکت در می آیند.این خرمنکوبها نیز به دو دسته تقسیم می شوند. در دستة اول نوار متحرک برای خوراک دادن به خرمنکوب وجود دارد. دستة دوم فاقد این قسمت هستند و در نتیجه کارگر باید مرتباً به کمک چنگالهای غله را در دهانه ورودی خرمنکوب بریزد.